Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının (MBNP) Direktorlar Şurasının qərarı ilə təsdiq edilmiş “Maliyyə bazarlarında nəzarət edilən subyektlər tərəfindən Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasına ödənilən haqların tənzimlənməsi Qaydaları” 19 aprel 2017-ci il tarixindən etibarən qüvvəyə minir.
Qaydalar aparıcı ölkələrin maliyyə bazarlarına nəzarət orqanlarının təcrübəsindən istifadə edilməklə hazırlanıb.
Qaydalara əsasən MBNP-yə banklar, bank olmayan kredit təşkilatları, poçt rabitəsinin milli operatoru, sığortaçılar və təkrarsığortaçılar, fond birjaları, investisiya şirkətləri, mərkəzi depozitar, klirinq təşkilatları, investisiya fondları, investisiya fondunun idarəçisi, investisiya fondunun depozitarı, kredit büroları, lotereya təşkilatçıları (stimullaşdırıcı lotereyalar istisna olmaqla), idman mərc oyunlarının operatorları tərəfindən haqlar ödənilir.
Nəzarət subyektləri tərəfindən ödənilən haqlar dövri ödənişlər və yığımlar formasında həyata keçirilir. Dövri ödənişlər hər bir nəzarət subyekti tərəfindən fəaliyyət istiqaməti və fərqləndirmə meyarı nəzərə alınmaqla müəyyən edilib və rüblük əsasda həyata keçiriləcək.
Qaydalara əsasən, banklar və bank olmayan kredit təşkilatları (BOKT) üçün fərqləndirmə meyarları onların əvvəlki ilin 31 dekabr tarixinə olan aktivləri əsas götürülərək hesablanır. Banklar və BOKT-lər tərəfindən ödəniləcək haqlar bu nəzarət subyektlərinin cəmi aktivlərinə əsasən təsnifləşdirilib. Belə ki, cəmi aktivləri 1 milyard manatdan çox olan banklar MBNP-yə sabit olaraq – 800 min manat, cəmi aktivləri 500 milyon-1 milyard manat arası olan banklar – 500 min manat, cəmi aktivləri 500 milyon manatdan az olan banklar isə 300 min manat ödəyir.
Cəmi aktivləri 20 milyondan çox olan BOKT-lər sabit olaraq – 50 min manat, cəmi aktivləri 3-20 milyon arası olan BOKT-lər – 30 min manat, cəmi aktivləri 3 milyon manatdan az olan BOKT-lər isə MBNP-yə 15 min manat ödəyirlər.
Qaydalara əsasən, poçt rabitəsinin milli operatoru, fond birjaları, investisiya şirkətləri, klirinq təşkilatları, investisiya fondları, investisiya fondlarının idarəçiləri, lotereya təşkilatçıları və idman mərc oyunlarının operatorlarının dövri ödənişləri üçün həmçinin sabit məbləğ müəyyən edilib.
Sığortaçılar və təkrarsığortaçılar üzrə dövri ödənişlər hər rübün sonuna daxil olmuş sığorta və təkrarsığorta haqlarının həcminə əsasən hesablanmaqla Qaydalarla müəyyən edilən maksimum hədlə məhdudlaşır.
Kredit bürolarının dövri ödənişləri cari ildə topladıqları haqlara əsasən hesablanmaqla, mərkəzi depozitarın dövri ödənişləri isə əvvəlki ilin xalis mənfəətinə əsasən hesablanmaqla Qaydalarla müəyyən edilən maksimum hədlə məhdudlaşır.
Qaydalarla təsdiqlənmiş yığımlar MBNP-nin əməkdaşları tərəfindən növbədən kənar (əlavə) yoxlamaların keçirilməsi, həmçinin nəzarət subyektlərinin qanunla müəyyən edilmiş vəzifəli şəxslərinin attestasiyasının keçirilməsi ilə əlaqədar sərf olunan müddət nəzərə alınmaqla müəyyən edilib. Bütün nəzarət subyektlərində yerində yoxlamaların keçirilməsi zamanı 1 adam/saat üçün 30 manat müəyyənləşdirib.
Təsdiqlənmiş Qaydalara əsasən nəzarət subyektləri tərəfindən MBNP-yə ödənilən haqların və yığımların məbləği aşağıdakı cədvəllərə uyğun müəyyən edilib:
Nəzarət subyektlərinin illik dövri ödəniş
CƏDVƏLİ
| AZN-lə ifadə edilmişdir | |||
| Nəzarət subyekti | Fərqləndirmə meyarı | Ödəniləcək məbləğ | Maksimum hədd |
| Bank | Cəmi aktivləri 1 milyarddan çox | Sabit məbləğ
800.000 |
|
| Cəmi aktivləri 500 milyon – 1 milyard arası | Sabit məbləğ
500.000 |
||
| Cəmi aktivləri 500 milyondan az | Sabit məbləğ
300.000 |
||
| Bank olmayan kredit təşkilatı | Cəmi aktivlər 20 milyondan çox | Sabit məbləğ
50.000 |
|
| Cəmi aktivləri 3-20 milyon arası | Sabit məbləğ
30.000 |
||
| Cəmi aktivləri 3 milyondan az | Sabit məbləğ
15.000 |
||
| Poçt rabitəsinin milli operatoru | Sabit məbləğ
70.000 |
||
| Sığortaçı
(Qeyri-həyat) |
Daxil olan sığorta və təkrarsığorta haqları 30 milyondan çox olduqda | 180.000 + (H[1] – 30 mln)×1% | Bir sığortaçı üzrə
700 000 |
| Daxil olan sığorta və təkrarsığorta haqları 10-30 milyon aralığında olduqda | 40.000 + (H – 10 mln)×0.70% | ||
| Daxil olan sığorta və təkrarsığorta haqları 10 milyondan az olduqda | H × 0.40% | ||
| Sığortaçı (Həyat)
|
Daxil olan sığorta və təkrarsığorta haqları 30 milyondan çox olduqda | 198.000 + (H – 30 mln)×1.1% | Bir sığortaçı üzrə
750 000 |
| Daxil olan sığorta və təkrarsığorta haqları 10-30 milyon aralığında olduqda | 44.000 + (H – 10 mln)×0.77% | ||
| Daxil olan sığorta və təkrarsığorta haqları 10 milyondan az olduqda | H × 0.44% | ||
| Təkrarsığortaçı (müstəsna fəaliyyət növü olduqda) | Xaricdən və daxildən daxil olan təkrarsığorta haqları 30 milyondan çox olduqda | 180.000 + (H – 30 mln)×1% | Bir təkrarsığotaçı üzrə
700.000 |
| Xaricdən və daxildən daxil olan təkrarsığorta haqları 10-30 milyon aralığında olduqda | 40.000 + (H – 10 mln)×0.70% | ||
| Xaricdən və daxildən daxil olan təkrarsığorta haqları 10 milyondan az olduqda | H × 0.40% | ||
| Fond birjası | Sabit məbləğ
15.000 |
||
| İnvestisiya şirkəti | Sabit məbləğ
10.000 |
||
| Mərkəzi depozitar | İllik xalis mənfəətinin 30% | 250.000 | |
| Klirinq təşkilatı | 15.000 | ||
| İnvestisiya fondu | 20.000 | ||
| İnvestisiya fondunun idarəçisi | 10.000 | ||
| Kredit bürosu | Toplanan xidmət haqqının 10%-i | 250.000 | |
| Lotereya təşkilatçısı |
|
Sabit məbləğ
160.000 |
|
| İdman mərc oyunları operatoru | Sabit məbləğ
475.000 |
||
YIĞIMLAR CƏDVƏLİ
AZN-lə ifadə edilmişdir
| Fəaliyyət | Nəzarət subyektləri | Şərti vahid | Ödəniləcək məbləğ |
| Yerində yoxlamaların keçirilməsi | Bütün nəzarət subyektləri | 1 adam/saat | 30 |
| Attestasiya | bank inzibatçıları | 1 nəfər | 500 |
| sığortaçıların rəhbər işçiləri | 1 nəfər | 300 | |
| investisiya şirkəti, fond birjası, klirinq təşkilatı və investisiya fondunun depozitarının icra orqanının üzvləri, investisiya şirkətinin filiallarının rəhbərləri | 1 nəfər | 500 | |
| səhmdar investisiya fondunun və idarəçinin icra orqanının üzvləri | 1 nəfər | 500 |
[1] H – İlin əvvəlindən artan yekunla daxil olmuş sığorta və təkrarsığorta haqları