Makroiqtisadi vəziyyətdə baş verən dəyişikliklərdən sonra Azərbaycanda bankların mövqeyində mənfi trendlər müşahidə edilməyə başladı. Bu trend ötən il bankların bağlanması prosesini daha da gücləndirdi.
Bankların bağlanması prosesi Azərbaycanla yanaşı neft hasilatçısı olan qonşularımızda da müşahidə edilməkdədir: ötən il ərzində Azərbaycanda 10 bankın lisenziyası ləğv edilsə də, Rusiyada bu rəqəm 100-ü keçib və aktiv olaraq fəaliyyət göstərən bankların sayı 575-ə enib. Qazaxıstanda isə vəziyyət nisbətən mülayim olub – 2016-cı il ərzində bankların sayı 35-dən 33-ə enib.
Lakin 2016-cı il təkcə neft istehsal edən ölkələrin deyil, həm də bəzi Avropa ölkələrinin bank sektoru üçün də dinamik bir il olaraq yadda qalıb.
Belə ki, ötən il tədqiq edilən 32 Avropa ölkəsində 490 bank bağlanıb ki, bu da say baxımından ümumi bazarın 6.4%-i deməkdir. Hər bir ölkədəki vəziyyəti isə aşağıdakı cədvəldə görmək mümkündür.
AVROPADA BAĞLANAN BANKLAR
| Sıra | Ölkələr | Bağlanan bankların sayı | Faizlə | İlin sonuna bankların sayı |
| 1 | Niderland | 111 | 53.4% | 101 |
| 2 | İslandiya | 4 | 33.3% | 9 |
| 3 | Macarıstan | 34 | 25.6% | 101 |
| 4 | Sloveniya | 4 | 17.4% | 19 |
| 5 | İrlandiya | 44 | 10.6% | 373 |
| 6 | İtaliya | 57 | 9.0% | 590 |
| 7 | Avstriya | 61 | 8.9% | 624 |
| 8 | Belçika | 8 | 8.0% | 95 |
| 9 | Estoniya | 3 | 7.9% | 37 |
| 10 | Latviya | 4 | 6.5% | 58 |
| 11 | Lixtenşteyn | 1 | 6.3% | 15 |
| 12 | İsveçrə | 15 | 5.3% | 275 |
| 13 | Almaniya | 75 | 4.2% | 1696 |
| 14 | İspaniya | 11 | 4.1% | 262 |
| 15 | Lüksemburq | 6 | 4.1% | 145 |
| 16 | Malta | 1 | 3.6% | 27 |
| 17 | Danimarka | 4 | 3.5% | 110 |
| 18 | Birləşmiş Krallıq | 13 | 3.5% | 375 |
| 19 | Xorvatiya | 1 | 2.9% | 34 |
| 20 | Fransa | 15 | 2.6% | 558 |
| 21 | Litva | 2 | 2.2% | 87 |
| 22 | Yunanıstan | 1 | 2.2% | 44 |
| 23 | Finlandiya | 5 | 1.8% | 277 |
| 24 | Çexiya | 1 | 1.7% | 59 |
| 25 | Kipr | 1 | 1.6% | 63 |
| 26 | Norveç | 2 | 1.2% | 172 |
| 27 | Portuqaliya | 1 | 0.7% | 150 |
| 28 | İsveç | 1 | 0.6% | 161 |
| 29 | Polşa | 4 | 0.6% | 657 |
| 30 | Slovakiya | 0 | 0.0% | 30 |
| 31 | Rumıniya | 0 | 0.0% | 39 |
| 32 | Bolqarıstan | 0 | 0.0% | 29 |
| CƏMİ | 490 | 6.4% | 7272 | |
2016-cı il üçün bankların sayında ən böyük azalma faiz etibarı ilə Niderlandda müşahidə edilib. Bu ölkədə bağlanan bankların sayı 111 ədəd və ya bank sektorunun 53.4%-i qədər olub. İlk beşlikdə olan İslandiya və Sloveniyada hər birində cəmi 4 bank fəaliyyətini dayandırsa da bank sektorunun miqyası baxımından bu olduqca böyükdür.
Macarıstan və İrlandiyada isə həm miqyas, həm də say saxımından böyük geriləmə müşahidə edilir. Macarıstandan 34 bank (33.3%), İrlandiyada isə 44 bank (10.6%) artıq fəaliyyət göstərmir. Azərbaycan isə faiz etibarı ilə bu iki ölkə arasında yer alır – 23.8%.
Bağlanan bankların sayı baxımından Almaniya (75), Avrtriya (61) və İtaliyanın (57) da adını çəkmək olar. Lakin bu ölkələrdə bankların sayının çox olması onların faiz göstəricisinin aşağı olmasına səbəb olmuşdur. Bu göstəricilər uyğun olaraq, 4.2%, 8.9% və 9% təşkil edib.
Bununla yanaşı ötən il ərzində Avropada 82 yeni bank fəaliyyətı başlayıb. Tədqiq edilən 32 ölkədən cəmi 10-da yeni bank açılmayıb. Qalanlarında isə yeni banklar lisenziya əldə ediblər.
AVROPADA AÇILAN BANKLAR
| Sıra | Bank | Açılan bankların sayı | Faizlə | İlin sonunda bankların sayı |
| 1 | İslandiya | 1 | 8.3% | 9 |
| 2 | Slovakiya | 2 | 7.1% | 30 |
| 3 | Estoniya | 2 | 5.3% | 37 |
| 4 | Birləşmiş Krallıq | 18 | 4.9% | 375 |
| 5 | Belçika | 3 | 3.0% | 95 |
| 6 | İsveçrə | 8 | 2.8% | 275 |
| 7 | Rumıniya | 1 | 2.6% | 39 |
| 8 | İtaliya | 14 | 2.2% | 590 |
| 9 | Lüksemburq | 3 | 2.0% | 145 |
| 10 | Portuqaliya | 3 | 2.0% | 150 |
| 11 | Niderland | 4 | 1.9% | 101 |
| 12 | Norveç | 3 | 1.8% | 172 |
| 13 | Çexiya | 1 | 1.7% | 59 |
| 14 | Macarıstan | 2 | 1.5% | 101 |
| 15 | Finlandiya | 3 | 1.1% | 277 |
| 16 | Danimarka | 1 | 0.9% | 110 |
| 17 | İspaniya | 2 | 0.7% | 262 |
| 18 | İsveç | 1 | 0.6% | 161 |
| 19 | Fransa | 3 | 0.5% | 558 |
| 20 | İrlandiya | 2 | 0.5% | 373 |
| 21 | Almaniya | 4 | 0.2% | 1696 |
| 22 | Avstriya | 1 | 0.1% | 624 |
| 23 | Sloveniya | 0 | 0.0% | 19 |
| 24 | Latviya | 0 | 0.0% | 58 |
| 25 | Lixtenşteyn | 0 | 0.0% | 15 |
| 26 | Malta | 0 | 0.0% | 27 |
| 27 | Xorvatiya | 0 | 0.0% | 34 |
| 28 | Litva | 0 | 0.0% | 87 |
| 29 | Yunanıstan | 0 | 0.0% | 44 |
| 30 | Kipr | 0 | 0.0% | 63 |
| 31 | Polşa | 0 | 0.0% | 657 |
| 32 | Bolqarıstan | 0 | 0.0% | 29 |
| Cəmi | 82 | 7272 |
Bu göstərici üzrə faiz etibarı ilə İslandiya ilk mövqedə olsa da Birləşmiş Krallıq say etibarı ilə öndədir. Belə ki, ötən il Birləşmiş Krallıqda 18 banka lisenziya verilib.
ÜMUMİ NƏTİCƏ
Nəticə etibarı ilə Avropanın yalnız 5 ölkəsində bankların sayında artım müşahidə edilib. 24 ölkədə isə bankların ümumi sayı azalıb. 3 ölkədə isə bu say sabit qalıb.
| Bankların sayında artım olan ölkələr (say) | Bankların sayı sabit qalan ölkələr |
Bankların sayında geriləmə olan ölkələr (say) |
||
| Birləşmiş Krallıq (5) | Çexiya | Estoniya (-1) | ||
| Portuqaliya (2) | İsveç | Lixtenşteyn (-1) | ||
| Slovakiya (2) | Bolqarıstan | Malta (-1) | ||
| Norveç (1) | Xorvatiya (-1) | |||
| Rumıniya (1) | Yunanıstan (-1) | |||
| Kipr (-1) | ||||
| Litva (-2) | ||||
| Finlandiya (-2) | ||||
| İslandiya (-3) | ||||
| Lüksemburq (-3) | ||||
| Danimarka (-3) | ||||
| Sloveniya (-4) | ||||
| Latviya (-4) | ||||
| Polşa (-4) | ||||
| Belçika (-5) | ||||
| İsveçrə (-7) | ||||
| İspaniya (-9) | ||||
| Fransa (-12) | ||||
| Macarıstan (-32) | ||||
| İrlandiya (-42) | ||||
| İtaliya (-43) | ||||
| Avstriya (-60) | ||||
| Almaniya (-71) | ||||
| Niderland (-107) |